Co to jest żywienie pozajelitowe?
Zdecydowana większość osób słyszała o żywieniu pozajelitowym, lecz nie każdy do końca rozumie czym to jest i w jakich sytuacjach jest stosowane żywienie pozajelitowe. Inną nazwą jest parenteralne. Jest to rodzaj leczenie żywieniowego. Metoda ta jest stosowana u pacjentów w różnym wieku, którzy cierpią na długotrwałe problemy z odżywianiem i wchłanianiem pokarmów. W ramach karmienia pozajelitowego choremu dostarczane są białka, węglowodany, tłuszcze, elektrolity, witaminy, pierwiastki śladowe oraz woda.
Substancje, które są niezbędne do życia podawane są dożylnie w formie płynów. Zazwyczaj przez specjalnie wpięte cewniki do żyły głównej, w niektórych przypadkach do żywienia pozajelitowego wykorzystuje się żyły obwodowe.
Rodzaje żywienia pozajelitowego
Ze względu na rodzaje podawanych preparatów żywieniowych oraz konkretnego zapotrzebowania na poszczególne elementy i substancje odżywcze żywienie pozajelitowe dzielimy na kilka kategorii:
- Terapia infuzyjne, której zadaniem jest zapewnienie podstawowych potrzeb organizmu, metoda ta polega na dostarczeniu elektrolitów do organizmu i na uzupełnieniu braków.
- Drugą metodą jest dostarczanie przez żyłę obwodową aminokwasów oraz elektrolitów. Jest to tak zwane częściowe żywienie pozajelitowe.
- Ostatnią grupę tworzy całkowite żywienie pozajelitowe. Tutaj jak łatwo jest się domyślić dostarczane są wszelkie niezbędne substancje odżywcze substancje odżywcze (cukry proste, aminokwasy, emulsje tłuszczowe, elektrolity oraz witaminy i pierwiastki śladowe) pododaje się bezpośrednio do układu żylnego, wykorzystując specjalne cewniki.
Jak przebiega terapia w żywieniu pozajelitowym
W trakcie żywienia pozajelitowego podaje się pacjentowi specjalne mieszakni składników odżywczych. Podawane są one za pomocą plynów, które doprowadzane są specjalnymi cewnikami do organizmu. Cewniki te wczepione są do dużych żył, co powoduje, że podane składniki odżywcze trafiają bardzo szybko wprost do serca. W niektórych wypadkach podaje podaje się substancje za pomocą cewników w mniejszych żyłach. Zazwyczaj są to żyły zlokalizowane na kończynach. Taki sposób żywienie najczęściej jest wykorzystywany w szpitalach. Możliwe jest żywienie pozajelitowe oraz dojelitowe. W tym drugim przypadku składniki odżywcze dostarczane są do przewodu pokarmowego, ale nie doustnie. Pomimo, że najczęściej taki sposób odżywiania stosowany jest w szpitalach, to przy odpowiednim przeszkoleniu część pacjentów odżywia się w taki sposób w domu.
Przeszkolenie pomaga nauczyć się wszelkich niezbędnych czynności, które są wymagane w warunkach domowych do prowadzenie żywienie pozajelitowego. Między innymi na takim kursie nauczyć się można jak przyrządzić odpowiednie mieszalniki substancji odżywczych, jak prawidłowo obsługiwać cewniki. Bardzo ważne jest również to, aby zrozumieć zasady żywienie pozajelitowego.
Podczas przygotowania jak i w samym procesie karmienia niezbędne jest zachowanie jałowości i sterylności. Jest to wymagane na każdym etapie podawania pożywienia.
Wskazania do żywienia pozajelitowego
Żywienie pozajelitowe znajduje zastosowanie w bardzo wielu przypadkach. Do najczęstszych zaliczymy
- niedokrwienie, martwicę jelita
- stany pooperacyjne (niedrożność porażenna, również po operacji przełyku, żołądka albo jelita)
- stany przedoperacyjne (w celu przygotowania do zabiegu pacjenta ze zmianami w przełyku, żołądku lub jelitach)
- brak tolerancji pożywienia przyjmowanego doustnie (np. jadłowstręt psychiczny, guz mózgu)
- zaburzenia trawienia i/lub wchłaniania
- długo utrzymującą się nieprzytomność chorego
- ciężkie stany zapalne przewodu pokarmowego, a także przetoki oraz tzw. zespół krótkiego jelita.
Oczywiście to lekarz musi zdecydować w wskazaniach dla leczenie i żywienia pozajelitowego.
Przeciwwskazania do żywienia pozajelitowego
Może zdarzyć się sytuacja, że nie będzie możliwe podawania pożywienia metodą pozajelitową. Oczywiście jest to sprawa indywidualna i lekarz każdorazowo musi podejmować decyzję po zapoznaniu się ze stanem chorego. Najczęściej do przeciwwskazań jeżeli chodzi o leczenie pozajelitowe zaliczymy zniekształcenia klatki piersiowej i silną rozedmę, zakażenie cewnika, skazę krwotoczną oraz przyjmowanie dużych dawek heparyny, brak dostępu żylnego, niewydolność istotnych dla funkcjonowania organizmu organów, okres po rozległych zabiegach operacyjnych w obrębie klatki piersiowej, stan septyczny, zaburzenia metaboliczne (hipertriglicerydemia), a także niestabilność hemodynamiczną (objawiającą się obniżonym ciśnieniem krwi, tachykardią, zastojami nad polami płucnymi).
Jak się przygotować do żywienia pozajelitowego?
Jeżeli jesteśmy w szpitalu, to nie ma problemu. Tutaj za przygotowanie do żywienia pozajelitowego odpowiedzialny jest personel. Oprócz tego personel medyczny przekaże nam wszelkie niezbędne informacje i przeszkoli nas do samodzielnego żywienia w domu. Pierwszym etapem jest opracowanie planu żywieniowego oraz założenie specjalnych cewników.
Etapy i poszczególne ich wprowadzenie w życie jest zależne od stanu pacjenta i za każdym razem należy podchodzić do nich indywidualnie.
