12 maja obchodzimy Europejski Dzień Walki z Czerniakiem. To bardzo groźny nowotwór złośliwy skóry, który w wielu przypadkach jest wykrywany zbyt późno, dlatego wiąże się z dużym ryzykiem śmierci. To właśnie z tej przyczyny tak ważne są profilaktyka oraz wczesna diagnostyka czerniaka.
Z tekstu dowiesz się:
- jakie są czynniki ryzyka rozwoju czerniaka,
- w jaki sposób można mu zapobiegać,
- jaką rolę w profilaktyce czerniaka odgrywa usuwanie znamion skórnych.
Czerniak to złośliwy rak skóry, wywodzący się z komórek barwnikowych. W Polsce nadal występuje on relatywnie rzadko (około 3100 zachorowań rocznie), ale należy pamiętać, że w latach 1980-2010 liczba zachorowań w naszym kraju zwiększyła się aż 3-krotnie. Średni wiek pacjentów, u których diagnozuje się czerniaka, to 50 lat. Czerniak jest nowotworem o dużej śmiertelności – co roku z jego powodu umiera około 1300 osób (czyli ponad 30% diagnozowanych przypadków).
Rak skóry – czynniki ryzyka
Konkretne przyczyny rozwoju czerniaka nie zostały dotąd ustalone – na zachorowania wpływają bowiem zarówno czynniki dziedziczne, jak i środowiskowe. Około 10% przypadków czerniaka ma podłoże rodzinne. Z kolei do czynników środowiskowych zwiększających ryzyko zachorowania zalicza się:
- częstą ekspozycję skóry na promieniowanie słoneczne,
- częste korzystanie z solarium,
- stałe drażnienie skóry przez czynniki chemiczne oraz mechaniczne.
Zezłośliwieniu mogą ulec już istniejące na skórze pacjenta znamiona. Zdarza się jednak, że rozwijają się nowe zmiany o podłożu nowotworowym.
Czerniak – jak chronić się przed zachorowaniem?
Rak skóry jest chorobą, której nie można w pełni zapobiegać, ale stosowanie zasad profilaktyki może zmniejszyć ryzyko jej rozwoju. Pozwala też na wczesne wykrycie ewentualnych zmian nowotworowych, co znacznie zwiększa szanse skutecznego leczenia. Przede wszystkim osoby obciążone czerniakiem rodzinnie powinny przynajmniej raz do roku zgłaszać się do dermatologa na badanie dermatoskopowe. Jest to zupełnie bezbolesne, nieinwazyjne badanie, podczas którego lekarz starannie ogląda znamiona i sprawdza, czy nie ulegają one niepokojącym przekształceniom. Oczywiście z dermatologiem należy konsultować także już istniejące znamiona, które powiększają się, zmieniają kolor, zaczynają swędzieć albo krwawić.
Oprócz tego profilaktyka czerniaka obejmuje:
- umiarkowaną ekspozycję skóry na słońce (np. unikanie przebywania na słońcu między 11:00 a 15:00 w słoneczne letnie dni),
- stosowanie kremów i balsamów z filtrem przeciwsłonecznym,
- noszenie lekkich, przewiewnych, ale zasłaniających ciało ubrań i nakryć głowy,
- rezygnację z solariów.
Znamiona – kiedy warto je usunąć?
W trakcie konsultacji może zapaść decyzja, że konkretne znamię skórne powinno zostać usunięte. Oczywiście nie oznacza to od razu, że lekarz podejrzewa czerniaka – niektóre znamiona zlokalizowane w newralgicznych partiach ciała (np. na twarzy) zaburzają estetykę wyglądu, inne mogą być podrażniane przez elementy odzieży czy obuwie. W klinice medycyny estetycznej Estell w Warszawie pacjentom oferuje się:
- usuwanie znamion chirurgiczne – wykonuje się je w znieczuleniu miejscowym przy użyciu tradycyjnych narzędzi chirurgicznych; cechuje się wysoką skutecznością i bezpieczeństwem,
- usuwanie znamion laserem – wykonuje się je przy użyciu nowoczesnego lasera CO2; jest zabiegiem bezpiecznym, całkowicie bezkrwawym i nie pozostawia na skórze pacjenta widocznych blizn.
Co ważne, w obu przypadkach usunięte tkanki można poddać badaniu histopatologicznemu, które jednoznacznie określi, czy nie mają one złośliwego charakteru.
Rak skóry jest bardzo groźnym schorzeniem. Stosując się do podstawowych zaleceń profilaktycznych, zwłaszcza w nadchodzących miesiącach letnich, można jednak znacznie zmniejszyć ryzyko zachorowania.
Źródła:
https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/nowotwory_skory/74371,czerniak
