Atopowe Zapalenie Skóry, to przewlekła choroba zapalna dotycząca naskórka i skóry właściwej. Jej cechy charakterystyczne, to nasilony świąd oraz typowa lokalizacja i obszar zmian. AZS najczęściej diagnozowane jest u niemowląt. Nierzadko jednak jego diagnoza dostarcza trudności, gdyż w najmłodszym wieku mylone bywa z Łojotokowym Zapaleniem Skóry.
U ponad połowy pacjentów pierwsze objawy Atopowego Zapalenia Skóry występują już przed 1. rokiem życia. Symptomy mogą rozwinąć się nawet około 3. Miesiąca życia. To właśnie wtedy często mylone jest z inną chorobą skórną, z Łojotokowym Zapaleniem Skóry (ŁZS), którego objawy mogą pojawić się już w pierwszych tygodniach życia.
Na początku AZS można zaobserwować u maleństwa rumieniowe plamy, które mogą być zarówno pojedyncze, jak i zlewać się w większe powierzchnie. Najczęściej zmiany tego rodzaju pojawiają się na policzkach. Do końca 2. roku życia, zmiany skórne mające charakter nieregularnych ognisk rumieniowo-wysiękowych obecnych na twarzy, owłosionej skórze głowy i dodatkowo na dalszych częściach kończyn oraz tułowiu. Zmiany te swędzą, przez co dziecko jest rozdrażnione, pogarsza się jego apetyt i gorzej sypia. Łatwo zaobserwować maniakalne drapanie, szczególnie nocą. Skóra jest bardzo sucha i skłonna do podrażnień. W starszym wieku zmiany lokalizują się w zgięciach stawów łokciowych, kolanowych i na dłoniach.
Charakterystyczne dla Łojotokowego Zapalenia Skóry zmiany mają postać tłustych, szarożółtych łusek i strupów, zwykle mocno przylegających do podłoża. Wykwity te pojawiają się na owłosionej skórze głowy (ciemieniucha), ale mogą się stopniowo rozszerzać, zajmując czoło, okolicę małżowin usznych, policzki, szyję, a także tułów i kończyny.
W przypadku zajęcia fałdów skórnych można obserwować sączenie i powstawanie linijnych pęknięć. Stan zapalny i sączenie mogą sprzyjać nadkażeniom bakteryjnym i drożdżakowym. Dolegliwości świądowe są raczej łagodne – to wyraźnie odróżnia ŁZS od AZS.
Atopowe Zapalenie Skóry jest chorobą alergiczną o genetycznym podłożu. U dzieci powyżej 4. roku życia można wykonać specjalne, punktowe testy skórne umożliwiające oznaczenie alergenów. W przypadku braku możliwości wykonania testów (niedostateczny wiek pacjenta, konieczność stałego pobierania leków przeciwalergicznych) można wykonać badanie z krwi pacjenta i oznaczyć poziom przeciwciał IgE skierowanych przeciwko konkretnym alergenom lub zmierzyć ich całkowitą pulę. Dobra wiadomość jest taka, że często objawy niemowlęcego AZS znikają między 2. a 4. rokiem życia malucha. Do tego czasu trzeba szczególnie pielęgnować skórę bobasa. W aptekach dostępne są specjalne kosmetyki oraz preparaty lecznicze, bezpieczne już dla najmłodszych dzieci.
W przypadku AZS, na co dzień konieczna jest odpowiednia pielęgnacja skóry – nawilżanie całej powierzchni ciała specjalnymi preparatami. W przypadku zaostrzeń, pielęgnacja nie wystarczy – trzeba zwalczyć stan zapalny i uporać się z przeogromnym, dokuczliwym świądem oraz wesprzeć proces naprawy bariery naskórkowej. Taką rolę pełni np. połączenie naturalnych substancji czynnych – ektoiny, wyciągu z kory leszczyny oraz kremu lamellarnego (naśladującego naturalny „płaszcz” lipidowy skóry).
