Przyczyną kataru jest najczęściej zakażenie wirusowe. Do typowych objawów należy uczucie zatkania nosa, wyciek obfitej wydzieliny i kichanie.
Infekcje wirusowe sprzyjają z kolei nadkażeniom bakteryjnym, przede wszystkim paciorkowcowym. Wydzielina w nosie zmienia się wówczas z wodnistej w gęstą, o zabarwieniu żółtawym. Podczas kataru nos jest zaczerwieniony, a nas ogarnia złe samopoczucie, może także dojść do zaburzeń węchu, smaku, łzawienia, pokasływania, czasem pojawia się niewielka gorączka. Nasilanie objawów, czyli kichania, drapania w nosie i gardle, pieczenia spojówek oczu, a nawet chrypki czy kaszlu, zależy przede wszystkim od rodzaju wirusa wywołującego chorobę. Objawy te występują zwykle przy ogólnym osłabieniu, z bólem głowy i stanem podgorączkowy. To wszystko powoduje, że osoba z nieżytem nosa ma znacznie obniżoną jakość życia, co wpływa także na jej aktywność zawodową.
Niebezpieczny katar
Każdy katar, niezależnie od wywołującej go przyczyny, uszkadza błonę śluzową nosa. Prawidłowa błona śluzowa nosa jest różowa, wilgotna i połyskliwa. Pokryta jest nabłonkiem wielorzędowym migawkowym, na którym znajduje się warstwa śluzu. Śluz, do którego przylegają wirusy, alergeny i inne zanieczys zczenia, jest przesuwany rytmicznym ruchem rzęsek w kierunku nosogardła, a następnie połykany.
Katar oraz niektóre stosowane leki zaburzają fizjologiczną strukturę i funkcję błony śluzowej nosa. Zostaje uszkodzony nabłonek, komórki rzęskowe, co powoduje zaburzenia w transporcie śluzu i w konsekwencji trudności z usunięciem śluzu oraz zwiększenie ryzyka nadkażeń. Zmiany zapalne dotyczą nie tylko błony śluzowej nosa – reakcja może się przemieszczać dalej na inne odcinki błony śluzowej, aż po oskrzela. W następstwie może dojść do rozwoju ostrego zapalenia zatok, które następnie może przejść w przewlekłe zapalenie zatok.
Warto zdawać sobie sprawę, że po banalnym pozornie katarze proces regeneracji błony śluzowej nosa zachodzi powoli, trwa od 2 do 4 tygodni i w tym okresie „bezbronna” błona śluzowa jest szczególnie podatne na kolejne zakażenia oraz rozwój odczynów alergicznych. Sam katar może prowadzić do kłopotliwych powikłań: u niemowląt do zapalenia ucha środkowego i zapalenia oskrzeli, a u starszych dzieci i dorosłych do zapalenia zatok przynosowych. Obrzęk błony śluzowej nosa w pewnych sytuacjach może stymulować rozwój polipów, które zwężają jeszcze bardziej światło w przewodach nosowych.
Leczenie kataru
Ponieważ banalny katar może mieć niebanalne znaczenie dla naszego zdrowia, niezwykle ważny jest wybór właściwego leku, skutecznego, bezpiecznego, działającego na przyczynę kataru, a nie tylko objawy.
Kiedy pójść do lekarza?
Oprócz przyjmowania odpowiednich leków w czasie trwania infekcji kataralnej warto również zastosować lekkostrawną dietę i pić dużą ilość napojów, jak również przebywać w ciepłe, ale nie w suchym powietrzu. Pomoc lekarska zwykle nie jest potrzebna z wyjątkiem sytuacji, kiedy choroba trwa dłużej niż 10 dni lub pojawiają się objawy zaczynających się powikłań: wysoka temperatura, bóle mięśniowe, bóle głowy, bóle zlokalizowane w klatce piersiowej, nasilająca się chrypka, kaszel, ból ucha.
